Kulaklarımız aslında sadece kulaksayvanı ya da kepçesi adı verilen ve seslerin orta kulağa dalgalar halinde ulaşmasını sağlayan kabaca huni şekilli bir yapıdan değil aynı zamanda dış kulak yolu, kulak zarı ve kulak kemikçikleri adı verilen işitme yapıları ile koklea adı verilen denge organından oluşur. Bununla birlikte estetik cerrahinin ilgi alanını kulak kepçesi oluşturur ve bu sayfada kulak kavramını sadece kulak kepçesi olarak düşüneceğiz.
Kulağın beklenen üst sınırı genelde kaşların tepe noktası hizasındadır. Uzunluğuna göre alt sınırın konumu değişir. Kulağın kafatası ile yaptığı açı yaklaşık 30 derece iken kafatasına olan mesafe 20mm civarındadır. Bu değerlerin üstü sıkça görülen kepçe kulak deformitesi olarak aslandırılır.
Görsel notu: Kulak sayvanının anatomik yapıları.
Kulağın estetik problemleri yeni doğan bebekte gözlendiğinde özel kalıplar ve atelleme adı verilen bandaj kullanımları ile ilk 2 haftada geriye döndürülebilir.
Kulakta yeni doğan bebekte temel olarak görülen sorunlar, kepçe (yelken) kulak, kulak girinti ve çıkıntılarının silik ya da çok belirgin oluşu, kulak memesinin çok önde ve belirgin oluşu, kulağın kulak yolu ile beraber kısmen (mikroti) ya da tamamen olmayışı (anoti), kulak kıvrımlarının şekil bozukluklarına bağlı kupa kulak, telefon kulak, sivri kulak (Spock kulağı) gibi deformitelerdir. Kepçe kulağın sıkça görülmesi nedeniyle bilgi kirliliği yaratmamak için bu sayfada sadece kepçe kulak deformitesine yer verdim. Diğer problemler aslında rekonstrüksiyon yani yeniden yapım cerrahisinin konusu olup blog sayfamızdaki gelecek yazıları takip edebilirsiniz.
Kulağın sadece şekil bozukluğuna sahip olduğu, ancak yapılarının eksik olmadığı yeni doğan bebeklerde, anneden geçen östrojenlerin etkisiyle kıkırdak gevşek olduğundan ilk haftalarda kulak kıvrımlarına yerleştirilen kalıplar ve özel bandajlar kullanılarak bir çeşit atelleme yapılarak şekil değişikliği sağlanabilir. Ancak bu tür atellemelerde kulağın düzenli kontrolü yapılarak basıya bağlı yara açılması engellenmelidir.
İple kulak estetiği sanılanın aksine sert kolay kıvrılmayan hastalarda uygun çözüm olmayabilir. Kıkırdak hafızası nedeniyle sıklıkla tekrar açılmalar beklenir.
Hastalarımdan sıkça iple kulak estetiği yapıp yapmadığım sorusunu almaktayım. Sınırlı sayıda ve ısrarla ameliyatsız kulak estetiği talep eden hastalarımda müdahale sonrası tekrar açılmalar olma ihtimalinin yüksek oluşunu anlatarak bu mini-ameliyatı yapmaktayım. Mini-ameliyat diyorum çünkü uygulamada sadece kulak arkasında cilt altı dikişler geçerek kulağı kıvırmak değil aynı zamanda dirençli kulak kıvrımlarını içeriden kesikler oluşturarak zayıflatmak gerekir ve aslında tüm bunlar bir ameliyat olarak değerlendirilmelidir. Müdahalenin süresi iki kulak için ortalama yarım saat olup sonrasında sporcuların kullandığı havlu bandajların en az 2 hafta kullanımınıöneriyorum. Ameliyat sonrası açılma erken dönemde de gözlenebilir. Böyle bir durumda ya açık ameliyata geçmek ya da yeni iplerle müdahaleyi tekrarlamak gerekir.
Kepçe kulak ameliyatı hastayı uyutmadan da yapılabilir. Yaşı küçük olan hastalarımızda genel anestezi en ideal yöntemdir.
Kepçe kulak ameliyatları kulak arkası kesilerden girilerek yapılır ve kulak kıkırdağında açılanmanın yetersiz olduğu gölgelerde direnci azaltıcı kesiler ya da törpülemeler ile kalıcı dikişlerle bükme manevralarını içerir. Kulak memesi de önde olan hastalarda bu yapıya yönelik de özel dikişler konmalıdır. En son olarak da kulak cildi, ortalama iki haftada vücut tarafından eritilen dikişlerle kapatılır ve özel bir kulak pansumanı uygulanır.
Ameliyat 16 yaş sonrası, sabırlı hastada uyutma işlemi yapılmadan bölgesel uyuşturma ile de yapılabilir. Ancak hasta konforu açısından en ideali hastanın uyutulmasıdır. Ameliyat sonunda yapılan kulak çevresi bloğu ile de ameliyattan sonraki ilk saatlerin ağrısız geçmesi sağlanır. Bu bloğun etkisi geçtikten sonra da ağrı kesici ilaçlarla tedaviye devam edilir.
Kulağının çok büyük olduğunu düşünen hastalarda kabaca kulak-burun oranı denilen kıyaslama faydalı olabilir. Kulağı büyük boyutta olan hastalarıma küçültme için yapılan kesilerin görünür bir izi olabileceğini söylüyorum.
Kulağınızın normalden büyük olduğunu düşünüyorsanız kabaca burun kökü- burun ucu mesafesini kulağın üstten alta uzunluğu ile kıyaslayabilirsiniz. Aslında bu uzunluklar birbirine oldukça yakındır. Kulak uzunluğunuzun bariz daha fazla olduğu durumda kulağın ön kısmında da görünür izlere yol açan tekniklerle küçültme yapılabilir. Ortalama kulak uzunluğu 6-8 cm genişliği de 1.5cm civarındadır.
Kepçe kulak ameliyatından sonra 15 gün kadar sporcuların havlu bandajlarından önermekteyim. Hastalar ikinci günün sonunda duş alabilirler.
Kepçe kulak ameliyatı sonrasıözellikle genel anestezi altında ameliyat olan hastalarımın bir gece hastanede kalmalarınıöneriyorum. Bu, oluşabilecek ağrının damar içi ilaçlarla kolayca kontrolünü sağlar. Ortalama 3-4 güne kadar ağrı olabilmektedir. Ağrının giderek şiddetlenmesi durumunda kulak arkasında kan toplanmasına bağlı bir gerginlik, kulak kıkırdağında enfeksiyon gibi sorunlar düşünülebilir. O nedenle mümkün olduğunca hızlı bir şekilde doktorunuzu bilgilendiriniz. Genellikle bahsettiğim bu iki sorun erken tedavi ile derinleşmeden çözülmektedir.Özellikle kulak kıkırdağını aşındırma işlemi yaptığımız hastalarda olmak üzere bazı hastalarda kulak kepçesinde şişme ve kızarıklıklar ilk hafta boyunca olabilmektedir. Genellikle asimetrik olan bu şişmeler ödem çözücü bazı tedavilerle geriler. Bandajın düzenli kullanımı bu anlamda da önemlidir.
Ameliyat sonrası ikinci gün kontrollerinde hastalarımın kulak pansumanlarını açarak kısa bir temizlikten sonra kulak arkasına sadece fitil haline getirilmiş bir miktar pamuk yerleştiriyorum. Hasta her duştan sonra ve günlük olarak bu pamuğu değiştirerek bölgeye hastane çıkışında reçete edilmiş bir pomad sürer.
Kulağın estetik ameliyatlarından sonra tekrar açılmalar gözlenebilir. Bunun oluşma sıklığı hastanın bakımına ve ameliyat tekniğine bağlı olarak değişir.
Kulak estetiğinde ameliyat sonrasında sık görülen sorunlar, sonucun beklenenin altında olması, ödem ve şişlik, yara hattında enfeksiyon, kesi altında kan birikmesi (hematom), kıkırdak dikişlerinin dışarıdan görünür hale gelmesi, kulak memesi problemleri, telefon kulak deformitesi gibi sorunlardır. Geç dönemde ise kulak açıklığında yeniden artışlar (kepçe kulağın tekrarlaması) da söz konusu olabilir. Bu sorunlar temelde cerrahi teknik ve hasta bakımı ile alakalıdır ve tekrar tedavi etmek mümkündür. Yara hattında enfeksiyon ve cilt altı kan toplanması nadiren de olsa hastaneye yeniden yatış ve ameliyathanede müdahale gerektirebilir. Ameliyatın sonunda kesi hattına yerleştirilen dren sayesinde kan toplanması sorunuyla karşılaşmıyorum. Bu dren ameliyatın ertesi sabahıçekilir.
Telefon kulak deformitesi, genelde kulağın üst ve alt kutbuna nazaran orta noktasında daha fazla düzeltme yapılan hastalarda bu iki uç kısmın daha belirgin kalmasına dayanır. Ameliyathanede düzeltmeyi gerektirir.
Kulak memesi düzeltilmesi, kepçe kulak ameliyatlarının en önemli ve en zor kısımlarından biridir.
Tekrar öne doğru açılma ihtimali nedeniyle ameliyat öncesi ileri derecede önde olan kulak memesi varlığında kulak memesini geriye almak için dikiş ve doku ilerletme teknikleri kullanılmalıdır. Bu tekniklerin bazıları kulak memesinin komşu kafatası bölgesine yapıştırılmasını içerir. Bu tür teknikler küpe takma ihtimali nedeniyle kız çocukları için uygun olmamaktadır.
