Yüz bölgesi boyun da dahil edilerek incelendiğinde saçlı deri sınırından kulak önüne inen çizgi le devam edip aşağıda köprücük kemiği seviyesine kadar iner. Boyun bölgesi yüz estetiğinden bağımsız düşünülemez ve çoğunlukla yapılan tüm tedaviler iki tarafı da kapsar. Buradaki tüm bilgiler aksi yazılmadıkça yüz bölgesine boyun dahil edilerek hazırlandı.
Yüz estetiğinde derinin yapısı temel ameliyat ve tedavi yaklaşımlarını belirlemede önem taşır.Örneğin ince cilt yapısına sahip İskandinav’larda güneş hasarıçoğunlukla erken yaşta başlar ve hızlı bir şekilde ince çizgilerin oluşmasına neden olurken ülkemizdeki cilt yapısı ağırlıklı olarak cilt altı yağ dokusu daha kalın ve cilt elastikiyeti daha geç dönemde bozulan bir yapıdır.
Yüz estetiğini de doğrudan ilgilendirecek şekilde cilt tiplerine dair çeşitli sınıflamalar yapılmıştır. Estetik cerrahide de bu sınıflamalardan muayenede en sık kullanılanı Fitzpatrick sınıflaması olup 6 tip tanımlanmıştır.
Görsel Not: Güneşe duyarlılığına göre değişik deri tiplerinin Fitzpatrick tarafından sınıflandırılması.
Hangi cilt tipine sahip olduğunuz geçireceğiniz ameliyat ya da tıbbi tedavilere nasıl yanıt vereceğiniz konusunda bir fikir verecektir.Özellikle Tip 1 grubunda yer alan hastaların ameliyat olma talebi varsa öncesi ve sonrasında güneş kremleri ile korunmaları, kalacak izlerin makul olabilmesi açısından önemlidir. Siyah deri rengine sahip Tip 6 kişilerde ise yara izlerinde kabarma (hipertrofik skar) oluşum ihtimali de artar.
Yüz anatomisinde ressam ve heykeltraşların uzun yıllardır kullandığıçeşitli estetik oranlar vardır. Bu oranlar yüzün çeşitli büyüklüklerde eşit parçalara ayrılması ile tanımlanmıştır. Bazı sanatçılar üçte bir bazıları ise beşte birlik oranları ideal sayarlar.
Yüz estetiğinde yapılacak ameliyat ve uygulamaların hepsi çeşitli estetik ölçütler çerçevesinde olmalıdır. Bununla ilgili olarak sıklıkla başvurduğumuz temel bölümleme 1/3 oranına uyar ve yüz estetiğinde üst, orta ve alt yüz ile boyun bölgesini ortaya çıkarır.
Görsel Notu: Yüzde 1/3’ler kuralına göre estetik oranlar ve referans noktalar.
Yüz estetiğinde temel anatomik yapı içerisinde elmacık kemiklerinin oluşturduğu çıkıntı, alt çene hatları ve bunların arasında kalan iç bükey alan yer alır ve ogee çizgileri [“oci çizgileri” şeklinde okunur] olarak adlandırılan bir görüntü oluşturur.
Görsel Notu: Yüz estetik ölçütleri içinde yer alan ogee çizgileri
Yüzdeki estetik ameliyatlar ve ameliyat dışı müdahalelerde temel hedeflerden biri bu doğal kıvrımın sağlanmasıdır.
Mimaride yapılarda kullanılan ve sırasıyla dış bükey ve iç bükey hatların birbirini izlediği kemer yapısı deve boynu olarak da adlandırılan ogee çizgisidir. Bu kıvrımsal oluşum yüz germe ameliyatlarında elmacık kemiğindeki dolgunluğun ve yanaktaki iç bükeyliğin sağlanması ile oluşturulur. Bu amaçla daha önce bahsedilen yüz germe ameliyatlarında sarkmış olan yanak yağ yastıkçığı daha yukarı askılanarak bu bölgedeki tümsek elde edilir. Zayıf hastalarda bu tümseğin elde edilmesi için bazen yağ enjeksiyonu gerekebilmektedir. Ameliyatsız tekniklerde ogee çizgisini elde etmek için uygun noktalara hacim oluşturmak üzere dolgu enjeksiyonu da yapılabilir.
Yüz estetiğinde ameliyatsız yöntemler ve ameliyatlar olarak iki grup tedaviden bahsedebiliriz. Ameliyatsız yöntemler, kimyasal tedaviler, lazer, radyofrekans, liposuction ve yağ enjeksiyonu benzeri başlıklar altında aralıklı olarak anlatılmıştır. Bu bölümde daha çok estetik ameliyatlar yer almaktadır.
Yüzün estetik ameliyatları deriyi ve yumuşak dokuyu ilgilendirenler ile kemikte yapılabilen ameliyatlar olarak iki grupta değerlendirilmelidir. Kemikle ilgili estetik ameliyatlar içerisinde alt çene köşesi, elmacık kemiği üstü ya da alt çene ucuna yönelik implant uygulamaları ile alt çene ucunda şeklin değiştirilmesine yönelik olarak genioplasti adı altında yapılan çene ucu ilerletme ve geriletme ameliyatları yer alır. Kemiği ilgilendiren tüm bu ameliyat tipleriyle ilgili bilgi almak için lütfen çene cerrahisi başlığını inceleyiniz.
Yüzün estetik ameliyatlarının iki temel hedefi vardır; birisi daha genç, gergin bir cilt elde etmek, diğeri ise hacim oluşturmaktır. Genç ve dinç bir görünüm elde etmek amacıyla yapılan yüz germe ameliyatı sıklıkla hacim sağlamaya yönelik olan yağ enjeksiyonu ya da kemik implantı yerleştirme ameliyatları ile birlikte yapılmaktadır.Özellikle kemik implantları ile ilgili bilgi almak için lütfen çene cerrahisi kısmını inceleyiniz.
Yüz germe ameliyatı sadece ileri yaştaki hastalar için yapılan bir ameliyat değildir. Yüz derisindeki erken yaşlanma genetik veya çevresel faktörlerden etkilenebilir. Genç yaşta ileri derecede kırışık ve derin katlantıların olduğu bir yüz derisi olabilirken, yaşamı boyunca bakımını iyi yapmış yaşlı kişilerde deri pürüzsüz olabilir.
Yüz germe ameliyatları, yapılacak işlemlerin boyutuna göre 2-6 saat arasında sürebilir. Bu süre içerisinde göz kapağı estetik ameliyatları (blefaroplasti) de sayılmalıdır. Ameliyat günü hastanede yatmak ağrı kontrolü açısından önemlidir.
Ameliyat sırasında yine yapılacak işlemlere göre saçlı deri- alın derisi sınırı, kulak önü, favori hattı ve kulak arkasında olmak üzere kıvrım noktalarında genellikle iyi gizlenen izler yer alacaktır.
Görsel Notu: Klasik yüz germe ameliyatında kalan kesi izleri ve vektörel düzeltmeler
Bazı hastalarda yüz germe ameliyatının bir bileşeni olan boyun germe ameliyatının vücut orta ekseni boyunca yapılan platismoplasti isimli kısmı için de çene altında ek izler kalabilir.
Yüz germe ameliyatının sonunda ensede ciltten çıkan sağlı sollu birer adet dren isimli bir araçla içeride birikebilecek kirli kanın toplanması gerekir ve bu dren en geç iki gün sonra çekilir.
Yüz germe ameliyatından sonra yaklaşık iki hafta süreyle yüz germe maskesi adı verilen kulak ve yüzün açıkta olduğu elastik kıyafetler takılır.
Yüz germe ameliyatının dikişleri kendi kendine eriyebilir dikişler olup deri altı yerleşimlidirler ve alınmalarına gerek yoktur.
Yüz germe ameliyatında deri, SMAS (deri altı yağ ve bağ dokudan oluşan tabaka), kas dokuları ve hatta bazen kemik gibi dokuların vektörel olarak ilerletilmesi söz konusu olabilir.
Yüz germe ameliyatında çeşitli dokuların bulunduğu seviyeden daha anatomik noktalara taşınmasına yönelik teknikler tanımlanmıştır. Bunlar içinde deri altında yer alan SMAS (yüzeysel kas aponevrotik sistemi) dokusu askılama işlemlerinde uzun etkili ve ideal sonuç sağlamaktadır. SMAS, bağ ve yağ dokusu karışımı bir yapıda olup ya kendi üstüne katlayarak dikme ya da içinden bir şerit çıkararak kalan dokuları birleştirme şeklinde germe teknikleri kullanılmaktadır.
Görsel Notu: SMAS dokusu ve plikasyon tekniği
Derideki fazlalık ise SMAS şekillendirme işleminden sonra çıkarılır. Günümüzde uzun dönem sonuçlar karşılaştırıldığında SMAS dokusu teknikleri ile daha karmaşık teknikler arasında sonuçlar açısından anlamlı bir fark olmadığı gözlenmiştir. Kompozit yüz germe, yaşlanma ile beraber sadece yumuşak dokuların değil kemiğin bile yer değişimine uğradığı hipotezine dayanır.
Platismoplasti ameliyatında gıdı bölgesinde alt çene kemiğine tutunarak başlayıp boyun ön tarafı boyunca devam eden platysma isimli kasın gevşemesine bağlı ortaya çıkan perdelenmeler, kırışıklıklar, kasta yapılan germe işlemleri ile giderilir.
Görsel Notu: Platisma kasındaki sarkmaya bağlı boyun bantları ve düzeltilmiş hali.
Boyun estetiği ile ilgili yapılan iki temel ameliyat vardır. Bunların ikisi de genellikle yüz germe ameliyatı içinde gerçekleştirilir. Biri platisma denilen ve boyun derisini geren kasın gevşemesine bağlı boyun bantlarının giderilmesi için kasa orta eksende dikişler koymak anlamına gelen plasitmoplasti iken, diğer ameliyat boyun germe olarak bilinen işlemdir [Res,m 6]. Plastismoplasti boyun germe sırasında aynı kesi hattından girilerek yapılabileceği gibi çene altından da girilerek de yapılabilir. Ancak bu sonuncusunda çene altında ufak bir kesi hattı kalacaktır.
Görsel Notu: Platisma kaslarının karşılıklı gerginleştirme dikişleri ile toparlanması
Yüz germenin sınırlı bir türevi olan MACS-lift, kulak önü yerleşimli olmak üzere yumuşak dokuda iplerle oluşturulan bir halka aracılığıyla sarkmaların giderilmesini hedefler.
Botulinum toksin ve dolgu uygulamalarının sıklaşması ile birlikte hastalarda yüz germe gibi ameliyatların da ofis tiplerinin uygulanmasını gerektirmiştir.MACS- lift (Minimally access cranial suspension lift), bu anlamda hem ameliyat hem de ip teknikleri bir araya getirilerek yapılan sınırlı ameliyatlardan biridir. Orta yüz seviyesinde derinin tabandan kaldırılarak deri altı yumuşak dokuda bazı büzgü dikişleri ile iki eksenli gerginlik sağlanması amaçlanır. Büzgü dikişleri bazı sabit noktalara tutturulur. Derinin fazlası da çıkarılır. Bu ameliyat tipi bölgesel uyuşturma ile yapılabilir. Uzun vadedeki sonuçları klasik yüz germedeki kadar yüz güldürücü olmadığı için genellikle sadece ısrarla sınırlı ameliyat talep eden hastalarda uygulanmaktadır.İyileşme süreci ortalama 7-10 gün sürer. Bu süreye morarma ve şişlikler dahil değildir.
Görsel Notu: MACS- lift tekniği ile sınırlı yüz germe
Yüz estetiğinde günden güne artan ve hastaların ne kadar işe yaradığı konusunda emin olmak istediği çok sayıda uygulama türemiştir. Erken dönemde iyi gibi görünen birçok teknik ileri vadede çeşitli sorunlarla kendini gösterebilmektedir. O nedenle plastik cerrahınızdan detaylı bilgi almadan bu uygulamalara rağbet etmeyiniz.
Yüzde iple askılamaya dayalı ameliyatsız çözümler anlamında kullanılan teknikler vardır. Bu tekniklerin sıkça kullanılanlarıdüğümlü ya da kancalı iplerle askılama, örümcek ağı gibi tekniklerdir.
Görsel Notu: Örümcek Ağı Tekniği
Yüz estetiğinde iple askılamada kullanılan kancalı ya da düğümlü ipler, bir yönde ilerlerken tersi yönde yumuşak dokuya takılan ve böylece dokuda askılama efekti oluşturabilen yapıdadır.İple askılama yaklaşık 15 dakika sürer ve bölgesel uyuşturma ile rahatlıkla yapılabilir. Uzun vadedeki gevşeme potansiyeli vardır ve bu durumda yeniden askılama yapılabilir. Askılama uygun şekilde yapılmadığında iplerin deriden hissedilmesi nedeniyle hasta rahatsız olabilir. Düğümsüz ya da kancasız iplerle de askılama yapılabilmektedir.Özellikle ciltte sarkması ve fazlalığı olmayan hastada kaş kaldırma işlemi de aynışekilde yapılabilmektedir.
Yüz estetiğinde örümcek ağı olarak adlandırılan yöntemde özellikle yanak bölgesinde birbirine paralel dikey ve yatay çizgiler şeklinde sıralanan geçici etkili dikiş malzemeleri yerleştirilir ve bir ağ modeli oluşturulur. Beraberinde yapılan çok vektörlü askılama işlemi ile yüzdeki yumuşak dokuların ameliyatsız desteklenmesi söz konusu olur. Zamanla vücudun dikişe karşı oluşturduğu yanıt sonucu bölgede bir bağ dokusu oluşur. Böylelikle dikişlerin uygulandığı alanlarda daha kalıcı bir askılama sağlandığı iddia edilmektedir.
Yüz estetiğinde kullanılan ameliyat teknikleri içinde en sınırlı kesi izi oluşturan teknik kamera yardımıyla yapılan endoskopik yüz germe ameliyatıdır. Burada ameliyatın yüzün hangi bölümlerini içerdiğine göre kameranın girdiği ufak bir kesi dışında ameliyatta kullanılacak aletlerin girdiği bir ya da iki ayrı kesi ile şekillendirme yapılır.
Görsel Notu: Endoskopik yüz germede kullanılan kamera sistemi ve dissektör örneği.
Yüz estetiğinde sınırlı uygulamalarla en ideal sonucu sağlama çabaları kendisini cerrahi tekniklerde de göstererek bir çok cerrahi branşta olduğu gibi estetik plastik cerrahide de endoskopun kullanıma girmesini sağlamıştır. Endoskop (endo-skop; içeriyi görmek), düz ya da 30-45 derece açı ile alanı gösteren bir kamera ile bunun ışık kaynağından oluşur. Endoskopik cerrahide özelleşmiş ameliyat ekipmanları ve deneyim gereklidir [Resim 10].
Bugün ağırlıklı olarak kaş askılama ve orta yüz germede kullanılan endoskopik teknik özellikle genç- orta yaş grubu yumuşak doku sarkmalarına bağlı aşırı cilt fazlası olmayan hastalarda ideal bir çözüm olabilir. Ameliyat sırasında askılamada kullanılan ipler kafatasında vidalama ya da açılan bir kanalın etrafında düğümleme ile sabitlenir. Endoskopik yüz germe ameliyatı klasik açık yüz germeye göre 1-2 saat daha uzun sürebilir. Ameliyat öncesi ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler klasik yüz germe ameliyatında olduğu gibidir.
Yüz germe ameliyatı uzun süren bir ameliyattır. Ameliyat sırasında ince bir çalışma ile sarkmış olan deri bölgeleri zeminden kaldırılarak alttaki yumuşak dokuda askılama işlemleri yapılır ve derinin fazlasıçıkarılır.
Klasik yüz germe ameliyatıözellikle göz kapağı ameliyatı da dahil edildiğinde 3 saati geçebilen bir ameliyattır. Bu ameliyatta yaşlı yüz ve cilt çizgilerine neden olan tüm oluşumlar tek tek şekillendirilerek normalde olmaları gereken konuma taşınırlar. Ameliyatın uzun süresi nedeniyle önemli dahili hastalıkları (kalp yetmezliği, kontrolsüz diyabet, kontrolsüz hipertansiyon, karaciğer ve böbrek hastalıkları gibi) olan hastalar bu tür uzun süreli ameliyatlar için uygun aday değildirler. Bu durumda olan ve ameliyatla ilgili ısrarcı olan hastalarımıza ameliyatı aşama aşama daha kısa sürelik bölümler halinde öneriyorum.
Yüz germe ameliyatlarından sonra her ameliyatta olduğu gibi istenmeyen sonuçlar (komplikasyonlar) elde edilebilir. Bu sonuçlarla ilgili olarak hekiminizle irtibat halinde olmak sürecinizin normale dönmesi açısından önemlidir.
Yüz germe ameliyatlarında erken dönemde rastlanabilecek temel sorunlar şunlardır:
- Deri altında kan birikimi (hematom) :
Yüz germe ameliyatlarının en sık görülen sorunudur. Genellikle kuvvetli ıkınma, öksürme gibi baş ve boyun bölgesinde kan basıncını ani olarak artıran durumlar nedeniyle ufak bir damardan ya da damarlardan sızıntı tarzında ortaya çıkan kanamalardır. Boyun bölgesine yerleştirilen drenler bu kanı almak için yeterli olmuyorsa hastanın ameliyathaneye alınarak kanın boşaltılmasını ve yeniden kanama kontrolünü gerektirebilir. Hasta tekrar ameliyathaneye alındığında çoğunlukla belirgin bir kanama odağından ziyade noktasal kanama odakları gözlenir. Genellikle biriken kanın tahliyesinden ve kanama kontrolünden sonra hastalar gayet iyi iyileşirler. - Yara hattı problemleri :
Yara hattında enfeksiyon ve yara hattı ayrışması tüm ameliyatlarda olduğu gibi yüz germe ameliyatlarında da oluşabilir. Yara kenarları temizlenerek antibitotik tedavisi başlanır ve tekrar dikişler konması gerekebilir. - Yüz felci :
Yüz ifadesini sağlayan çok sayıda mimik kası bulunmaktadır. Bu kaslar, yüz siniri denen ve kulak memesi altından çıkarak tüm yüze yayılan bir sinir tarafından yönetilirler.
Görsel Notu: Yüz siniri SMAS dokusunun altında seyrederek yüze dağılır.
Bu sinir, daha önce bahsedilen SMAS dokusunun altında seyreder ve yanağın yaklaşık 1/3 ön kısmında daha yüzeyde yer alır.Özellikle derin bölgelerin kompozit tekniklerle yapılan germe işlemlerinde olmak üzere yüz sinirinin dallarının bu ameliyat sırasında hasar görmesi ihtimal dahilindedir. SMAS dokusuna göre yüzeye yakın kalındığı sürece bu ihtimal oldukça düşüktür. O nedenle sadece SMAS şekillendirmeye yönelik teknikler günümüzde daha sık kullanılır hale gelmiştir. Yüz felci geçici olabilir, sinirin dallarından birine aitse kaş kaldırma, gözü kapatma, ağzı kapatma gibi işlevlerden sadece bir ya da ikisi etkilenmiş olabilir. Sonuçta bu sorunla ilgili neler yapılabileceğine dair doktorunuz en doğru yaklaşımı size anlatacaktır ve yüz felci sorununun çözümü ile ilgili tek ehil branş da plastik rekonstrüktif ve estetik cerrahidir. - Kulak memesinde sarkma :
Yüz germe ameliyatında boyundan taşınan yumuşak doku kulak arkasında kafatasının mastoid çıkıntısına sabitlenir. Burası sabit bir kemik noktadır ve arka tarafa doğru olan tüm vektörel yükü taşır. Bu askılama işlemi sırasında kemiğe uygun sabitleme yapılmadığında boyuna giden deri kulak memesini de aşağıçekebilmektedir. Bu durumda boyun derisinin tekrar mastoid çıkıntıya askılanması gerekebilmektedir. - Deride kayıplar :
Özellikle tütün ürünlerini kullanan yada kontrolsüz metabolik hastalıkları (diyabet, böbrek yetmezliği) olan hastalarda yüz germe ameliyatı sonrası yara iyileşme sorunlarına eğilim aratar.Özellikle diyabette ve yoğun sigara kullanımında mikrodolaşım denilen kılcal damarlar düzeyinde başlayan tıkanmalar yaygın damar ağına sahip yüz derisinde bile kayıplara neden olabilir. O nedenle ameliyattan en az 20 gün önce sigaranın bırakılmasını ve varsa metabolik hastalıklarınızın kontrollü bir seviyeye çekilmesini önermekteyim.
Yüz germe ameliyatında geç dönemde karşımıza çıkabilen sorunlar sınırlı sayıdadır. Bunlardan biri kabarık yara iyileşmesi olup temelde iki tetikleyici etken olabilir. Birisi kişinin bünyesel yara iyileşmesi yanıtı iken diğeri de derinin aşırı gergin dikilmesine bağlı kesi izi genişlemesidir. Aslında bunlardan hangisinin ne kadar etkili olabileceğine dair yeterli sayıda çalışma yoktur. Kabarık yara izinin tedavisi bazı bası giysileri ve silikon jel uygulamaları, fraksiyonel karbondioksit lazer ve steroid enjeksiyonlarışeklindedir. Bu konu ile ilgili olarak lütfen ilerleyen dönemlerde yazmış olacağım blog yazımı takip ediniz.
Yüz germe ameliyatından sonra geç dönemde ortaya çıkabilecek diğer bir sorun yüzde asimetrik sonuç elde edilmesidir.. Bu aslında ameliyatta yapılan askılamanın tek tarafta yetersiz kalmasına bağlı olabilir. Cerrahi olarak düzeltme gerektirebilir ya da diğer tarafta botulinum toksin tip A uygulamaları ile gevşetme denenebilir.
